Nedeni: Ruam, başta at, merkep, katır gibi tek tırnaklılar olmak üzere, insan, kedi ve hayvanat bahçelerinde yaşayan yabani hayvanlarda görülen zoonoz bir hastalıktır. Merkep ve katırlarda akut, atlarda ise akut ve kronik olarak seyreder.
Hastalığın etkeni Pseudomonas Mallei’dir. Etkenin; fiziksel (ısı, ışık, kuruma) ve kimyasal ( dezenfektanlar ) maddeler ile kemoterapötiklere ( antibiyotikler, sülfonamid ve çeşitli ilaçlar ) karşı direnci zayıftır. Su kaplarında, ruam apsesi irininde, rutubetli ve karanlık yerlerde uzun süre canlı kalabilir.
Ruam Hastalığı Belirtileri
Hastalık hayvanlar arasında direkt ve indirekt yollarla bulaşır. Direkt bulaşma hasta hayvanların solunum havası, bulaşık suların içilmesi, kirli yataklık, tımar ve koşum takımlarının kullanılmasıyla meydana gelir. İnsanlar hastalığı enfekte hayvanlar ile temas sonucunda alırlar.
Ruam üç klinik formda seyreden bir hastalıktır. Burun ruamı, deri ruamı ve akciğer ruamı. Belirtileri bu üç klinik forma göre değişir. Bu üç form tek tek görülebileceği gibi beraber de görülebilir. Akut dönemde ateş, kırıklık, iştahsızlık, sarılık, bulantı, baş ağrısı, kas ağrısı, öksürük, lefadenopati gibi belirtiler görülür. Yüzde ve uzuvlarda yılancık hastalığında’kine benzer şişme veya ağrılı nodüller oluşur. Nodüller çok çabuk yayılır. Burun tutulumunda burun mukozasında şişme, kalın irinli burun akıntısı vardır ve burunda erozyon gelişebilir. Akut hastalığın seyri sırasında metastatik apseler, pnömoni ve ölümcül kollaps gelişebilir. Hastalığın akut alevlenmelerle seyir gösteren kronik formları da tarif edilmiştir.
Etken vücuda girdikten sonra, lokalizasyon yerine göre Burun, Akciğer veya Deri Ruamı ortaya çıkar.
Hastalık Atlarda Başlıca Üç Klinik Form Gösterir
1- Akciğer Ruamı: Yavaş gelişen kronik akciğer bozuklukları ile karakterizedir. Solunum güçlüğü vardır, hastalar çabuk yorulur, kanlı burun akıntısı ve zayıflama görülür.
2- Burun Ruamı
Çoğunlukla tek taraflı serömüköz bir akıntıyla başlar, bu akıntı gittikçe irinli bir görünüm kazanır, bazen kan pıhtıları içerir. Mukozada önceleri mısır tanesi büyüklüğünde kırmızı lezyonlar meydana gelir. Kısa zamanda bunları rengi sararır, papül şeklini alır. Daha sonra yerlerinde ülserler meydana gelir. Bunlar çabuk yayılır ve birbirleriyle birleşerek kenarları kemirilmiş görüntüsü veren büyük ülserler oluşturarak derinleşirler. Kıkırdak doku nekroze olabilir. Zamanla ülser oluşturup derileşirler. Daha sonra ülserler yerlerinde yıldız şeklinde izler bırakarak iyileşirler. Çene altı lenf yumrusu hipertrofiktir.
3- Deri Ruamı
Deri ve derialtı dokularda ruam nodülleri görülür. Zamanla bu nodüllerin üzerindeki deri nekroze olur ve yüzlek ülserler meydana gelir. Deri altındaki dokularda oluşan nodüller apseleşebilir, fakat bu apseler dışa açılmaz etrafları kapsülle çevrili olarak bulunurlar.Ruamdan ölen hayvanların otopsisi yasaktır. Tanı için klinik semptomlara, alerjik, bakteriyolojik ve serolojik muayenelere başvurulur. Ruam tanısında kullanılan test Mallein Testidir.
Ruam Hastalığı Tedavi Yoları
İntradermal Mallein Testi için boyun derisi traş ve dezenfekte edilir, kompasla deri kalınlığı ölçülerek kaydı yapılır. Deri içine 0.2 cc Mallein enjekte edilir. Reaksiyon 72 saat sonra okunur.
Değerlendirme şu şekilde yapılır; Mallein enjekte edilen yerdeki kalınlaşma 5 mm' den fazla ise pozitif, 3-5 mm ise şüpheli, 0-2.9 mm ise negatif kabul edilir. Mallein testi uygulanan hayvanlara ancak testten iki ay sonra serolojik olarak muayene yapılmalıdır.
Ruam hastalığının tedavisi insan ve hayvan sağlığı için tehlikeli olduğundan yasaklanmıştır. Hasta hayvanlar tazminatlı olarak itlaf edilirler.